Skip to main content

APT/YUM Deep Dive

Linux tizimlarida paketlarni boshqarish uchun eng ko‘p ishlatiladigan asboblar — bu APT (Debian/Ubuntu) va YUM (RHEL/CentOS/Fedora). Ular yordamida dasturlarni o‘rnatish, yangilash, o‘chirish va tizimni xavfsiz va barqaror holatda saqlash mumkin.

APT (Advanced Package Tool)​

Asosiy buyruqlar​

  • Paketni o‘rnatish: 
    sudo apt install package_name
  • Paketni o‘chirish: 
    sudo apt remove package_name
  • Tizimni yangilash: 
    sudo apt update
    sudo apt upgrade
  • Paket haqida ma’lumot: 
    apt show package_name
  • O‘rnatilgan paketlar ro‘yxati: 
    apt list --installed

Advanced imkoniyatlar​

  • Avtomatik tozalash: 
    sudo apt autoremove
    sudo apt clean
  • Paket manbalarini sozlash: /etc/apt/sources.list
  • PPA (Personal Package Archive) qo‘shish: 
    sudo add-apt-repository ppa:user/ppa-name
    sudo apt update

YUM (Yellowdog Updater, Modified)​

Asosiy buyruqlar​

  • Paketni o‘rnatish: 
    sudo yum install package_name
  • Paketni o‘chirish: 
    sudo yum remove package_name
  • Tizimni yangilash: 
    sudo yum update
  • Paket haqida ma’lumot: 
    yum info package_name
  • O‘rnatilgan paketlar ro‘yxati: 
    yum list installed

Advanced imkoniyatlar​

  • Keshni tozalash: 
    sudo yum clean all
  • Paket manbalarini sozlash: /etc/yum.repos.d/
  • Guruh paketlarni boshqarish: 
    yum group list
    yum groupinstall "Development Tools"

Foydali Amaliyotlar​

  • Paketlarni muntazam yangilab boring
  • Keraksiz paketlarni o‘chirib, tizimni toza saqlang
  • Paket manbalarini faqat ishonchli joydan qo‘shing
  • Log va auditlarni tekshirib boring: /var/log/apt/, /var/log/yum.log

Troubleshooting​

  • Paketlar to‘g‘ri o‘rnatilmayapti? Keshni tozalang va qayta urinib ko‘ring
  • Konfliktlar bo‘lsa, paket versiyalarini tekshiring va moslashtiring
  • Tizimda muhim paketlarni o‘chirib yubormang — dependencylarni diqqat bilan ko‘ring

Foydali Havolalar​

APT va YUM yordamida Linux tizimini professional darajada boshqarish, xavfsiz va barqaror ishlashini ta’minlash mumkin. Paketlarni to‘g‘ri boshqarish — tizim administratorining eng muhim vazifalaridan biridir!